Erven van een woning: van waardebepaling tot erfbelasting

Als er een dierbare overlijdt, is dit een emotionele gebeurtenis. Naast alle emoties waar je mee te maken krijgt, komt er veel op je af. Er moet van alles geregeld worden, terwijl je er (hopelijk) niet vaak mee te maken hebt gehad. Zo worden de bezittingen van de overledene verdeeld onder de erfgenamen, en in sommige gevallen hoort daar zelfs een huis bij. Hoe zorg je ervoor dat het allemaal eerlijk en juist verloopt? Naast een notaris kan een taxateur hier goed bij helpen door de waarde van de woning vast te stellen en ervoor zorgen dat de erfenis eerlijk wordt verdeeld.

Waar vind je het testament?
Wanneer iemand overlijdt is het belangrijk om te weten of er een testament is. Maar hoe kom je hierachter? Iedereen die ooit een testament heeft gemaakt staat geregistreerd bij het Centraal Testamentenregister in Den Haag, aldus Ooms taxateur Sytske Kooijman. ‘Bij het Centraal Testamentenregister kun je informeren bij welke notaris het testament is gemaakt. Bij de desbetreffende notaris kun je vervolgens een kopie van het testament opvragen. Is er inderdaad een testament, dan moet de erfenis in principe zo worden verdeeld als in het testament is aangegeven’. Zonder testament bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. Daar zit een volgorde in. De eerste groep zijn de echtgenoot en kinderen. Heb je die niet, dan je ouders. Wanneer ook je ouders er niet meer zijn, dan jouw eventuele broers en zussen.

Het kan voorkomen dat je als kind geen recht hebt op jouw kindsdeel. Wanneer er ruzie is ontstaan bijvoorbeeld, kan het zijn dat je niet genoemd wordt in het testament. Deze situatie noemen we ook wel onterving. Dit neemt niet weg dat je als kind het recht behoudt op de zogenoemde legitieme portie. Wanneer je denkt hier recht op te hebben, dan kun je het beste contact opnemen met een notaris of erfrechtadvocaat.

Verklaring van erfrecht
Na het overlijden kunnen de erfgenamen niet altijd zo maar aan de erfenis komen. Het is voor buitenstaanders namelijk niet zichtbaar wie de rechtmatige erfgenamen zijn. Banken, verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen of anderen verlangen dan vaak een zogeheten verklaring van erfrecht.

Een verklaring van erfrecht is een notariële akte waarin is opgenomen of de overledene persoon een testament heeft gemaakt, wie de erfgenamen van de overledene zijn en wie van de erfgenamen bevoegd is om de nalatenschap af te wikkelen. De erfgenamen kunnen zo hun recht op de nalatenschap aantonen. Een verklaring van erfrecht kan alléén door een notaris worden opgemaakt. Ook voor de verkoop van een huis van de overledene heb je een verklaring van erfrecht nodig. Anders is bij de verkoop niet duidelijk wie er gerechtigd is tot levering.

Drie opties voor aanvaarden erfenis
Er zijn meerdere manieren om een erfenis te accepteren. Hier heb je drie maanden de tijd voor. Zo zijn er drie opties: zuiver of beneficiair aanvaarden of de erfenis verwerpen.

Zuiver aanvaarden houdt in dat je de erfenis volledig accepteert. Zo accepteer je de bezittingen, maar ook de eventuele schulden. Let op dat wanneer je per ongeluk geld van de rekening opneemt, je automatisch de erfenis volledig aanvaart.

Beneficiair aanvaarden betekent dat je de erfenis aanvaardt, met een voorbehoud. Zo hoef je eventuele schulden niet uit eigen zak te betalen. Een huis erven is namelijk niet zonder risico’s. Niet elke woning is makkelijk te verkopen en soms zit er nog hypotheek met een restschuld op de woning. Daarom is het vaak verstandig om de erfenis beneficiair te aanvaarden. Let er wel op dat je jezelf voor die tijd niks uit de nalatenschap toe-eigent, want hiermee aanvaard je de erfenis.

Je kunt er ook voor kiezen om de erfenis niet te accepteren. Dan krijg je ook echt niets. Hier kun je voor kiezen als er meer schulden zijn dan vermogen. Het kan ook een optie zijn als je knallende ruzie hebt met andere erfgenamen of geen band meer had met de overledene.

Om te weten of de schuld op een woning meer is dan de waarde van de woning laat je de woning taxeren door een bij de NRVT ingeschreven taxateur.

Overige redenen om te taxeren bij een erfenis
Wanneer de hypotheek al volledig was afgelost door de overledene en je besluit er zelf te gaan wonen, dan betaal je geen vermogensbelasting en eigenwoningforfait meer. Houd wel rekening met de erfbelasting. Hoe meer verwantschap er tussen jou en de overledene bestaat, hoe minder belasting er betaald moet worden. Als erfgenamen kunnen jullie ervoor kiezen om samen aangifte te doen of apart. In totaal heb je acht maanden de tijd om de aangifte te regelen. Soms heb je te maken met een ingewikkelde erfenis. Bijvoorbeeld als het gaat om onroerend goed of als er een eigen bedrijf was. In dat geval is het verstandig om hier de hulp van een notaris of financieel adviseur bij in te schakelen.

Bekijk wat de huidige WOZ-waarde is van de woning en of dit overeenkomt met de daadwerkelijke waarde, oftewel de marktwaarde. De erfbelasting die je moet betalen, wordt namelijk berekend op de WOZ-waarde. ‘Wanneer de woning de afgelopen jaren bijvoorbeeld niet is bijgehouden en de badkamer en keuken hopeloos verouderd zijn, is het goed mogelijk dat de werkelijke waarde een stuk lager ligt.’ Schakel om die reden direct een onafhankelijke en erkende taxateur in. De taxateur komt naar het huis van de overledene, waarna de woning wordt getaxeerd conform de wet WOZ. ‘Met een taxatierapport kun je bezwaar maken tegen de WOZ-waarde. Dit scheelt in de erfbelasting die je moet betalen.’

Wanneer je besluit de erfenis te accepteren, zuiver of beneficiair, en het betreft een woning, dan is het verstandig om te bedenken wat je met de woning wil doen. Wil je er zelf blijven wonen en heb je bijvoorbeeld broers en zussen, dan dien je hen uit te kopen. Dit kan nadat de taxateur de marktwaarde van het huis heeft bepaald. Wanneer je besluit de woning te verkopen, dan kun je direct een verkoopmakelaar in de arm nemen. De makelaar zal adviseren over een verkoopprijs en de verkoop van de woning volledig begeleiden.

Kunnen we jou helpen?
Heb je vragen over dit onderwerp of behoefte aan advies? We helpen je graag. Telefonisch, via videobellen of op kantoor. Voor meer informatie kijk op onze website: www.ooms.com/taxaties. Neem contact met ons op via 010 – 424 88 10 of via taxaties@ooms.com.